महाराष्ट्र राज्यातील प्रमुख सार्वजनिक उपक्रम

महाराष्ट्र राज्यातील प्रमुख सार्वजनिक उपक्रम — संक्षिप्त व अभ्यासयोग्य तक्ते

---

१) ऊर्जा क्षेत्र (Power Sector)

उपक्रम	पूर्ण नाव	मुख्यालय	प्रमुख कार्य
MAHAGENCO	Maharashtra State Power Generation Co. Ltd.	मुंबई	वीज निर्मिती
MSETCL	Maharashtra State Electricity Transmission Co. Ltd.	मुंबई	वीज वहन/प्रेषण
MSEDCL	Maharashtra State Electricity Distribution Co. Ltd.	मुंबई	वीज वितरण
MERC	Maharashtra Electricity Regulatory Commission	मुंबई	विजेसंबंधी नियमन व दरनिर्धारण

---

२) पायाभूत सुविधा व औद्योगिक विकास

उपक्रम	पूर्ण नाव	मुख्यालय	प्रमुख कार्य
MIDC	Maharashtra Industrial Development Corporation	मुंबई	औद्योगिक क्षेत्रे, भूखंड, पायाभूत सुविधा
CIDCO	City & Industrial Development Corporation	नवी मुंबई	नियोजित शहर विकास (उदा. नवी मुंबई)
MSRDC	Maharashtra State Road Development Corporation	मुंबई	राज्य महामार्ग, एक्स्प्रेसवे, समृद्धी महामार्ग
MSWDC	Maharashtra State Water Development Corp.	मुंबई	सिंचन प्रकल्प, पाणी व्यवस्थापन
MHADA	Maharashtra Housing & Area Development Authority	मुंबई	गृहनिर्माण व परवडणारी घरे

---

३) परिवहन व पोर्ट क्षेत्र

उपक्रम	पूर्ण नाव	मुख्यालय	प्रमुख कार्य
MSRTC	Maharashtra State Road Transport Corporation	मुंबई	राज्य परिवहन/ST बस सेवा
BEST	Brihanmumbai Electric Supply & Transport	मुंबई	बस सेवा व वीज पुरवठा (मुंबई)
JNPA (JNPT)	Jawaharlal Nehru Port Authority	न्हावा शेवा	कंटेनर पोर्ट, आयात-निर्यात सुविधा
Mumbai Port Authority	Mumbai Port Authority	मुंबई	जहाज वाहतूक व पोर्ट ऑपरेशन्स

---

४) कृषी व ग्रामीण विकास

उपक्रम	पूर्ण नाव	मुख्यालय	कार्य
MAIDC	Maharashtra Agro-Industries Development Corp.	मुंबई	खत, बियाणे, कृषी उपकरणे
Mahabeej	Maharashtra State Seeds Corporation	अकोला	गुणवत्ता बियाणे उत्पादन-वितरण
MSCB	Maharashtra State Cooperative Bank	मुंबई	सहकारी बँकिंग, ग्रामीण वित्तपुरवठा

---

५) पर्यटन, संस्कृती व इतर सेवा

उपक्रम	पूर्ण नाव	मुख्यालय	कार्य
MTDC	Maharashtra Tourism Development Corporation	मुंबई	पर्यटन स्थळे, रिसॉर्ट्स
Film City Corp.	Maharashtra Film, Stage & Cultural Dev. Corp.	मुंबई	चित्रपटसृष्टीसाठी Film City संचालन
SICOM	State Industrial & Investment Corporation of Maharashtra	मुंबई	उद्योग गुंतवणूक, वित्तपुरवठा

#MaharashtraSarkariNaukri #MaharashtraGovernmentJobs #MahaGovernmentExams #MahaSarkariExam #MPSCMaharashtra #MPSCHistory #MPSCPreparation #MPSC 2026 #MaharashtraPSC #MahaGK (for Maharashtra General Knowledge)#MaharashtraHistory #MahaGeography #MarathiGrammar #MahaCurrentAffairs #MPSCAspirants #MahaBharti #MahaExamWarriors #MaharashtraExamPreparation #MahaStudyGroup #MaharashtraJobs #SarkariResultMaharashtra #MaharashtraVacancy #महाराष्ट्र शासन नोकरी  #एमपीएससी #महाभरती MPSC Rajyaseva Exam एमपीएससी राज्यसेवा परीक्षा #MPSC_Rajyaseva #एमपीएससीराज्यसेवा(State Services Examination)(राज्यसेवा परीक्षा) #MaharashtraStateExam #महाराष्ट्रराज्यपरीक्षा MPSC Combined Exam (Group B & C)एमपीएससी गट ब व गट क संयुक्त परीक्षा #MPSC_Combined #एमपीएससीसंयुक्त(PSI, STI, ASO, Clerk-Typist, Tax Assistant)(पीएसआय, एसटीआय, एएसओ, लिपिक-टंकलेखक, कर सहायक) #MPSCGroupB #एमपीएससी गट ब MPSC Engineering Services Examएमपीएससी अभियांत्रिकी सेवा परीक्षा #MPSC_Engineering #एमपीएससीअभियांत्रिकी(Civil, Mechanical, Electrical)(स्थापत्य, यांत्रिक, विद्युत) #MaharashtraEngineers #महाराष्ट्रअभियंता MPSC Forest Service Examएमपीएससी वन सेवा परीक्षा#MPSC_Forest#एमपीएससीवनसेवा(Maharashtra Forest Service)(महाराष्ट्र वन सेवा)#ForestExam#वनपरीक्षाMaharashtra Police Bhartiमहाराष्ट्र पोलीस भरती #MaharashtraPoliceBharti #महाराष्ट्रपोलीसभरती(Police Recruitment)(पोलीस भरती) #PoliceBharti #पोलीसभरती Talathi Bharti तलाठी भरती #TalathiBharti #तलाठीभरती (Revenue Officer Recruitment)(महसूल अधिकारी भरती)#RevenueExam #महसूलपरीक्षाZilla Parishad (ZP) Bhartiजिल्हा परिषद (झेडपी) भरती #ZillaParishadBharti #जिल्हापरिषदभरती(District Council Recruitment)(जिल्हा परिषद भरती) #ZPBharti#झेडपीभरतीPimpri-Chinchwad Municipal Corporation (PCMC) Examपिंपरी-चिंचवड महानगरपालिका (पीसीएमसी) परीक्षा #PCMC_Exam #पीसीएमसीपरीक्षा Brihanmumbai Municipal Corporation (BMC) Examबृहन्मुंबई महानगरपालिका (बीएमसी) परीक्षा #BMC_Exam#बीएमसीपरीक्षाMaharashtra Teacher Eligibility Test (TET)महाराष्ट्र शिक्षक पात्रता परीक्षा#MAHA_TET #महाटीईटी

शब्दचे लघुरूप - ABBREVIATIONS

 शब्दचे लघुरूप - ABBREVIATIONS

         शब्दांचे लघुरूप हा प्रकार ग्रीस आणि रोमन या दोन ठिकाणी प्रामुख्याने वापरला जात असे, शब्दांची सुरुवातीची अक्षरे व काही शब्द वापरून त्या शब्दांचे संक्षिप्त वर्णन केले जात होते . बहुतेक काही शिलालेखांमध्ये कमीत कमी एकच संक्षेप मध्ये त्याचे रूपांतर करण्यात आले होते. लघु रूपांचे अनेक वेगवेगळे अर्थ असू शकतात .याच्या प्रमुख्याने वापर संपूर्ण शब्दलेखन टाळण्यासाठी व जागा वाचवण्यासाठी तसेच त्याविषयी गुप्तता पाडण्यासाठी यांच्या वापर करण्यात येत येतो.

             बोलणे लिहिण्यास सुलभ होण्यासाठी आणि वेळ व श्रम वाचण्यासाठी कधीकधी या शब्दांच्या एक साधा व संक्षिप्त आणि संक्षिप्त प्रकार मोठ्या किंवा स्पष्ट शब्दांच्या जागी वापरला जातो. जे वाचकांना संपूर्ण शब्द वाचून देतो किंवा त्याच्या मूळ अर्थ समजतो या पद्धतीने त्याचे रूपांतर करण्यात आलेले असते.

           भारत सरकारद्वारे घोषित करण्यात येणाऱ्या विविध शासकीय योजना ह्या संक्षिप्त स्वरूपात त्यांचे नाव देण्यात आलेले असते. मूळ शब्दच्या पहिले अक्षर किंवा इंग्रजितील शब्दाचा वापर करण्यात आलेला असतो. UIDAI हा आधारशी संदर्भित शब्द असून त्याचा विस्तार रूप हे वेगळे आहे. 

             मोठ्या व कठीण शब्दांना लहान करण्यासाठी व त्यांचे सरल रूपांतर करून मूड शब्दांची पहिली दोन तीन किंवा अधिक अक्षरे आणि मूळ शब्द अनेक शब्दांच्या जोड्यांनी ते बनवलेले असतात, तर त्या शब्दांचे पहिले अक्षर घ्या आणि त्यांना वेगळे करतात अक्षरे किंवा स्वतंत्र शब्द म्हणून ते वापरतात. अशा प्रकारे तयार केलेल्या अक्षरांना वापर कधी कधी इतका होतो की, मूळ शब्दांचा वापर जवळजवळ पूर्णपणे बंद होतो उदाहरणार्थ एटीएम ,पीडीएफ, यासारखे शब्द त्याच प्रमाणे इंग्रजीमध्ये एक लोकप्रिय शब्द आहे. मिस्टर जो संपूर्णपणे क्वचितच लिहिला जातो. जेव्हा जेव्हा आपल्याला कोणत्याही संदर्भात हा शब्द लिहायचे असेल तेव्हा संपूर्ण शब्द लिहित नाहीत. तर त्या जागी मिसेस किंवा मी स्ट्रेस या शब्दांचे लघु रूप लिहिले जाते.काही प्रसिद्ध लघु रुपये आम्ही याठिकाणी देण्याचा प्रयत्न करत आहोत जेणेकरून आपणास त्याचा नक्कीच फायदा होईल व आपल्या ज्ञानात भर पडेल धन्यवाद!

ABBREVIATIONS - of ALL SCHEMES

UDAY - UJWAL DISCOM ASSURANCE YOJANA

SEHAT - SOCIAL ENDEVOUR FOR HEALTHCARE AND TELEMEDICINE

PMMY - PRADHAN MANTRI MUDRA YOJANA

PMJDY - PRADHAN MANTRI JAN DHAN YOJANA

PMJJBY - PRADHAN MANTRI JEEVAN JYOTI BIMA YOJANA

PMSBY - PRDHAN MANTRI SURAKSHA BIMA YOJANA

APY - ATAL PENSION YOJANA (old name swalamban yojana)

KVP - KISAN VIKAS PATRA

SBA - SWACHH BHARAT ABHIYAN

PMSAGY - PRDHAN MANTRI SANSAD ADARSH GRAM YOJANA.

KABY - KRISHI AMDANI BEEMA YOJANA

AMRUT - ATAL MISSION FOR REJUVENATION & URBAN TRANSFORMATION

PMGSY - PRADHAN MANTRI GRAM SINCHAI YOJANA

BSA - BAL SWACHHTA ABHIYAN

NGM - NAMAMI GANGA YOJANA

HRIDAY - HERITAGE CITY DEVELOPMENT & AUGMENTATION YOJANA

USTTAD - UPGRADING THE SKILLS & TRAINING IN TRADITIONAL ARTS/CRAFTS FOR DEVELOPMENT

PMMMNMTT - PANDIT MADAN MOHAN MALAVIYA MISSION ON TEACHERS & TEACHING

PRASAD - PILGRIMAGE REJUVENATION & SPRITUAL AUGMENTATION DRIVE

IAF - INDIA ASPIRATION FUND

SMILE - SIDBI MAKE IN INDIA FOR SMALL ENTERPRISES

SBA - SUGAMAYA BHARAT ABHIYAN

BBB - BANK BOARD BUREAU

PKVY - PARAMPARAGAT KRISHI VIKAS YOJANA

UCB - URBAN COOPERATIVE BANKS

IUHDSS - INTEGRATED UNDERWATER DEFENCE & SURVEILLANCE SYSTEM

FIPIC - FORUM FOR INDIA — PACIFIC ISLANDS CO-OPERATION (14 countries)

LARR - LAND ACQUISITION, REHABILATION & RESETTLEMENT.

SNY - SCHOOL NURSERY YOJANA ( 6th to 9th class)

ISS - INTEREST SUBVENTION SCHEME

PMVLK - PRADHAN MANTRI VIDYA LAKSHMI YOJANA

OAMS - ONLINE APPLICATION MANAGEMENT SYSTEM (Nai Roshni)

MUDRA - MICRO UNITS DEVELOPMENT & REFINANCE AGENCY

SETU - SELF EMPLOYMENT & TALENT UTILIZATION

PRAGATI - PRO ACTIVE GOVERNANCE AND TIMELY IMPLEMENTAION

NPS - NATIONAL PENSION SHARE

LATEST IMPORTANT ABBREVIATIONS

 KCC – Kisan Credit Card

 KVIC – Khadi and Village Industries Corporation

 KYC – Know your customer

 LAMPS – Large Sized Adivasi Multipurpose societies

 LERMS – Liberalised Exchange Rate Management System

 LIC – Life Insurance Corporation of India

 MCA – Ministry of Company affairs

 MIS – Management Information System

 MICR – Magnetic Ink Character Recognition

 NABARD – National Bank for Agriculture and Rural Development

 NBFC – Non Banking Finance Companies

 NEFT – National Electronic Funds Transfer

 NPA – Non Performing assets

 NRE – Non Resident External account

 NRI – Non Resident Indian

 OLTAS – Online tax accounting system

 OMO – Open market operations

 PACS – Primary Agricultural Credit Societies

 PDO – Public Debt Office

 PIN – Personal Identification Number

 QIB – Qualified Institutional Buyers

 RBI – Reserve Bank of India

 RDBMS – Relational Database Management System

 REC – Rural ElectrificationCorporation

 RFC – Resident Foreign Currency

 RIDF – Rural Infrastructure Development Fund

 RRB – Regional Rural Bank

 RTGS – Real Time Gross Settlement

 RWA – Risk Weighted Assets

 SCB – Scheduled Commercial Bank

 SDR – Special Drawing Rights

 SEBI – Securities and Exchange Board of India

 SFMS - Structured Financial Messaging Services

 SHG – Self Help Group

 SIDBI – Small Industries Development Bank of India

 SIDC – State Industrial Development Corporation

 SJSRY –Swarna Jayanthi Shahari Rozgar Yojana

 SLRS – Scheme for Liberation and Rehabilitation of Scavangers

 SMERA – SME rating agency of India Limited

 SSI – Small Scale Industries

 SME – Small and Medium Industries

 SSSBE – Small Scale Service and Business Enterprises

 UTI – Unit Trust of India

 WPI – Wholesale Price Index

 YTM – Yield to maturity

 LAB – Local Area Banks

 ALM – Asset Liability Management

 ANBC – Adjusted Net Bank Credit

 ASBA – Applications supported Bank accounts

 BOE – Bill of Exchange

 CASA – Current and savings accounts

 CBLO – Collateralised Bank Lending Obligations

 CIBIL – Credit Information Bureau of India Limited.   

Importance of National Days in Competitive Exams | महत्वाचे दिन..

Importance of National Days in Competitive Exams

National and important days form a crucial component of the General Knowledge/General Awareness section in almost every competitive exam in India.

#CompetitiveExams #GeneralKnowledge #NationalDays #CurrentAffairs #ExamPreparation #ImportantDays #UPSC #SSC #BankingExams #MPSC #StudyTips #GKPrep

महत्वाचे दिन... #Day

0१ जानेवारी == वर्षाचा पहिला दिवस

०३ जानेवारी == शिक्षक दिन (सावित्रीबाई फुले जयंती)

०९ जानेवारी == जागतिक अनिवासी भारतीय दिन

१० जानेवारी == जागतिक हास्य दिन

१४ जानेवारी == मकरसंक्रांत , भूगोल दिन

२५ जानेवारी == राष्ट्रीय मतदार दिन

२६ जानेवारी == प्रजासत्ताक दिन

३० जानेवारी == जागतिक कुष्ठरोग निर्मुलन दिन

————————————————————

१४ फेब्रुवारी == टायगर डे

१९ फेब्रुवारी == छत्रपती शिवाजी महाराज जन्मदिन

२१ फेब्रुवारी == जागतिक मात्रभाषा दिन

२७ फेब्रुवारी == जागतिक मराठी दिन

२८ फेब्रुवारी == राष्ट्रीय विज्ञान दिन

————————————————————

०१ मार्च == नागरी संरंक्षण दिन

०८ मार्च == आंतरराष्ट्रीय महिला दिन

१५ मार्च == आंतरराष्ट्रीय ग्राहक दिन

१६ मार्च == राष्ट्रीय लसीकरण दिन

२१ मार्च == पृथ्वीवर दिवस रात्र समान , जागतिक वन दिन

२२ मार्च == जागतिक जल दिन

२३ मार्च == जागतिक हवामान दिन

————————————————————

०५ एप्रिल == राष्ट्रीय सागरी संपत्ती दिन

०७ एप्रिल == जागतिक आरोग्य दिन

१० एप्रिल == जलसंधारण दिन

११ एप्रिल == राष्ट्रीय माता सुरक्षा दिन

14एप्रिल == भारतरत्न डाॅ.बाबासाहेब आंबेडकर जयंती 

२२ एप्रिल == जागतिक वसुंधरा दिन

२३ एप्रिल == जागतिक पुस्तक दिन

————————————————————

०१ मे == महाराष्ट्र दिन , आंतरराष्ट्रीय कामगार दिन

०३ मे == जागतिक उर्जा दिन

०८ मे == जागतिक रेडक्रॉस दिन

११ मे == राष्ट्रीय तंत्रज्ञान दिवस

१३ मे == राष्ट्रीय एकता दिन

१५ मे == जागतिक कुटुंब दिवस

१७ मे == जागतिक संचार दिवस

२१ मे == राष्ट्रीय दहशदवाद विरोधी दिन

२४ मे == राष्ट्रकुल दिन

३१ मे == जागतिक तंबाखू विरोधी दिन

————————————————————

०४ जून == जागतिक बालकामगार विरोधी दिन

०५ जून == जागतिक पर्यावरण दिन

१० जून == जागतिक नेत्रदान दिन

१४ जून == जागतिक रक्तदान दिन

१५ जून == जागतिक विकलांग दिन

२१ जून == जागतिक योग दिन

२६ जून == जागतिक अमली पदार्थ विरोधी दिन

२७ जून == जागतिक मधुमेह दिन

२९ जून == जागतिक सांखिकी दिन

———————————————

०१ जुलै == राष्ट्रीय डॉ. दिन

११ जुलै == जागतिक लोकसंख्या दिन

२२ जुलै == राष्ट्रीय झेंडा स्वीकृती दिन

२६ जुलै == कारगिल विजय दिन

२८ जुलै == सामाजिक आरोग्य दिन

————————————

०३ ऑगस्ट == आंतरराष्ट्रीय मैत्री दिन

०६ ऑगस्ट == जागतिक शांतता दिन

१५ ऑगस्ट == भारतीय स्वतंत्र दिन

२० ऑगस्ट == अक्षय उर्जा दिन

२९ ऑगस्ट == राष्ट्रीय क्रीडा दिन

——————————

०२ सप्टेंबर == जागतिक नारळ दिन

०८ सप्टेंबर == जागतिक साक्षरता दिन

११ सप्टेंबर == जागतिक दहशदवाद विरोधी दिन

१४ सप्टेंबर == हिंदी दिन

१६ सप्टेंबर == जागतिक ओझोन दिवस

१७ सप्टेंबर == मराठवाडा मुक्तीसंग्राम दिन

२६ सप्टेंबर == जागतिक मूक बधिर दिन

२७ सप्टेंबर == जागतिक पर्यटन दिन

——————————

०२ ऑक्टोबर == म. गांधी जयंती , लालबहादूर शास्त्री जयंती

०३ ऑक्टोबर == जागतिक निवारा दिन

०८ ऑक्टोबर == भारतीय वायुसेना दिन

०९ ऑक्टोबर == जागतिक टपाल दिन

१५ ऑक्टोबर == जागतिक हात धुवा दिन

१६ ऑक्टोबर == जागतिक अन्न दिन

२१ ऑक्टोबर == हुतात्त्मा दिन

३० ऑक्टोबर == जागतिक बचत दिन

३१ ऑक्टोबर == राष्ट्रीय एकता दिवस

—————————

०५ नोव्हेंबर == रंगभूमी दिन

०७ नोव्हेंबर == बालसूरक्षा दिन

१२ नोव्हेंबर == राष्ट्रीय पक्षी दिन

१४ नोव्हेंबर == बालदिन

१९ नोव्हेंबर == राष्ट्रीय शिक्षण दिन

२९ नोव्हेंबर == राष्ट्रीय कायदा दिन

——————————

०१ डिसेंबर == जागतिक एड्स प्रतिबंध दिन

०२ डिसेंबर == आंतरराष्ट्रीय संगणक साक्षर दिन

०३ डिसेंबर == आंतरराष्ट्रीय विकलांग दिन

०४ डिसेंबर == नॊदल दिन

06-डिसेंबर == डाॅ.आंबेडकर महानिर्वाण दिन 

०७ डिसेंबर == ध्वज दिन

०८ डिसेंबर == जागतिक मतीमंद दिन

१० डिसेंबर == मानवी हक्क दिन

२२ डिसेंबर == राष्ट्रीय गणित दिन

२३ डिसेंबर == किसान दिन

२४ डिसेंबर == राष्ट्रीय उपभोक्ता दिन

#MaharashtraSarkariNaukri #MaharashtraGovernmentJobs #MahaGovernmentExams#MahaSarkariExam #MPSCMaharashtra #MPSCHistory #MPSCPreparation #MPSC 2026 #MaharashtraPSC #MahaGK (for Maharashtra General Knowledge)#MaharashtraHistory#MahaGeography #MarathiGrammar #MahaCurrentAffairs #MPSCAspirants #MahaBharti#MahaExamWarriors #MaharashtraExamPreparation #MahaStudyGroup #MaharashtraJobs#SarkariResultMaharashtra #MaharashtraVacancy #महाराष्ट्र शासन नोकरी  #एमपीएससी #महाभरती MPSC Rajyaseva Exam एमपीएससी राज्यसेवा परीक्षा #MPSC_Rajyaseva #एमपीएससीराज्यसेवा(State Services Examination)(राज्यसेवा परीक्षा) #MaharashtraStateExam #महाराष्ट्रराज्यपरीक्षा MPSC Combined Exam (Group B & C)एमपीएससी गट ब व गट क संयुक्त परीक्षा #MPSC_Combined #एमपीएससीसंयुक्त(PSI, STI, ASO, Clerk-Typist, Tax Assistant)(पीएसआय, एसटीआय, एएसओ, लिपिक-टंकलेखक, कर सहायक) #MPSCGroupB #एमपीएससी गट ब MPSC Engineering Services Examएमपीएससी अभियांत्रिकी सेवा परीक्षा #MPSC_Engineering #एमपीएससीअभियांत्रिकी(Civil, Mechanical, Electrical)(स्थापत्य, यांत्रिक, विद्युत) #MaharashtraEngineers #महाराष्ट्रअभियंता MPSC Forest Service Examएमपीएससी वन सेवा परीक्षा#MPSC_Forest#एमपीएससीवनसेवा(Maharashtra Forest Service)(महाराष्ट्र वन सेवा)#ForestExam#वनपरीक्षाMaharashtra Police Bhartiमहाराष्ट्र पोलीस भरती #MaharashtraPoliceBharti #महाराष्ट्रपोलीसभरती(Police Recruitment)(पोलीस भरती) #PoliceBharti #पोलीसभरती Talathi Bharti तलाठी भरती #TalathiBharti #तलाठीभरती (Revenue Officer Recruitment)(महसूल अधिकारी भरती)#RevenueExam #महसूलपरीक्षाZilla Parishad (ZP) Bhartiजिल्हा परिषद (झेडपी) भरती #ZillaParishadBharti #जिल्हापरिषदभरती(District Council Recruitment)(जिल्हा परिषद भरती) #ZPBharti#झेडपीभरतीPimpri-Chinchwad Municipal Corporation (PCMC) Examपिंपरी-चिंचवड महानगरपालिका (पीसीएमसी) परीक्षा #PCMC_Exam #पीसीएमसीपरीक्षा Brihanmumbai Municipal Corporation (BMC) Examबृहन्मुंबई महानगरपालिका (बीएमसी) परीक्षा #BMC_Exam#बीएमसीपरीक्षाMaharashtra Teacher Eligibility Test (TET)महाराष्ट्र शिक्षक पात्रता परीक्षा#MAHA_TET #महाटीईटी

Important Newspapers in History | इतिहासातील महत्त्वपूर्ण वृत्तपत्रे

इतिहासातील महत्त्वपूर्ण वृत्तपत्रे

"Important Newspapers in History" or "Significant Newspapers of History,"

For competitive exam aspirants, especially for #MPSC (Maharashtra Public Service Commission) and other state-level exams, knowledge of historically significant newspapers is crucial. They are frequently asked in the History, Modern India, and General Knowledge sections.

#MaharashtraPoliceBharti #MahaPoliceExam #TalathiExam
#GramSevakBharti #MahaTeacherExam #MAHATET
#MahaForestExam #MahaRevenueExam #Police bharti #Police bharti pyq

१) तत्त्वबोधिनी पत्रिका - रविंद्रनाथ टागोर

२) व्हाईस ऑफ इंडिया - दादाभाई नौरोजी

३) रास्तगोफ्तार - दादाभाई नौरोजी

४) न्यू इंडिया - बिपिनचंद्र पाल

५) न्यू इंडिया - अ‍ॅनी बेझंट

६) यंग इंडिया - महात्मा गांधी

७) इंडियन मिरर - डी. डी. सेन

८) द ईस्ट इंडियन - हेन्री डेरोझियो

९) इंडियन ओपिनियन - महात्मा गांधी

१०) नॅशनल हेरॉल्ड - पंडित नेहरू

११) इंडिपेडन्स - पं. मोतीलाल नेहरू

१२) अल-हिलाल - मौलाना आझाद

१३) अल-बलाघ - मौलाना आझाद

१४) कॉमन विल - अ‍ॅनी बेझंट

१५) भारतमाता - अजित सिंग

१६) हिंदू - सी.सुब्रण्यम अय्यर

१७) सर्चलाईट - डॉ. राजेंद्र प्रसाद

१८) सोमप्रकाश - ईश्वरचंद्र विद्यासागर

१९) पंजाबी पीपल - लाला लजपतराय

२०)  गंभीर इशारा - वि. दा. सावरकर

२१) संवाद कौमुदी - राजा राममोहन राय

२२) बॉम्बे क्रॉनिकल - फिरोजशहा मेहता

२३) बंगाली - सुरेंद्रनाथ बॅनर्जी

२४) बेंगाल हेरॉल्ड - राजा राममोहन रॉय

२५) हिन्दुस्थान रिव्ह्यू - एस. पी. सिन्हा

२६) अखबार-ए-आझम - हरिकृष्ण लाल

२७) हिंदुस्थानी वकील - जी. पी. वर्मा

२८) कॉमरेड - मोहम्मद अली जव्हार 

२९) हमदर्द - मोहम्मद अली जव्हार 

३०) गदर - लाला हरदयाल

३१) व्हँनगार्ड - एम. एन. रॉय

३२) मिरात-उल्-अखबार - राजा राममोहन राय

३३) उदबोधन - स्वामी विवेकानंद

३४) प्रबुद्ध भारत - डॉ. आंबेडकर

३५) रिव्होल्यूशनरी - सचिन्द्रनाथ सन्याल

३६) किर्ती - संतोषसिह

३७) ब्रह्मबोधिनी - उमेशचंद्र दत्त

३८) सुलभ समाचार - केशवचंद्र सेन

३९) बांग्लाकथा - सुभाषचंद्र बोस

४०) इंडिया - सुब्रण्यम भारती

४१) दी इंडियन स्पेक्टॅटर - बेहरामजी मलबारी

४२) इंडियन फिल्ड - किशोरीचंद मित्र

४३) अबला बांधव - द्वारकानाथ गांगुली

४४) फ्री हिन्दुस्थान -तारकानाथ दास

४५) परिदर्शक - बिपिनचंद्र पाल

४६) जन्मभूमी  - पट्टाभि सितारामय्या

४७) मुंबई समाचार - फरदुनजी 

४८) तलवार - विरेंद्रनाथ चटोपाध्याय

४९) लीडर - पं. मदनमोहन मालवीय

५०) पख्तून - खान अब्दुल गफारखान

५१) इंडियन मजलीस - अरविद घोष (केम्ब्रिज)

५२) इंडियन सोशॅलॉजिस्ट - श्यामजी कृष्ण वर्मा (लंडन)

५३) वंदे मातरम् - अरविद घोष (कोलकता)

५४) वंदे मातरम् - लाला लजपतराय (पंजाब)

५५) वदे मातरम् - मादाम कामा (पॅरिस)

५६) नवजीवन समाचार - महात्मा गांधी

 (गुजराती)

५७) युगांतर - भूपेंद्र दत्त बारिंद्र घोष

५८) संध्या - ब्रह्मबांधव उपाध्याय

५९) अमृतबझार पत्रिका - शिरीषकुमार घोष आणि एम. एल. घोष

६०) वंगभाषी - बाबू जोगेन्द्रनाथ बसू

#MaharashtraSarkariNaukri #MaharashtraGovernmentJobs #MahaGovernmentExams

#MahaSarkariExam #MPSCMaharashtra #MPSCHistory #MPSCPreparation #MPSC 2026 

#MaharashtraPSC #MahaGK (for Maharashtra General Knowledge)#MaharashtraHistory

#MahaGeography #MarathiGrammar #MahaCurrentAffairs #MPSCAspirants #MahaBharti

#MahaExamWarriors #MaharashtraExamPreparation #MahaStudyGroup #MaharashtraJobs

#SarkariResultMaharashtra #MaharashtraVacancy #महाराष्ट्र शासन नोकरी  #एमपीएससी #महाभरती #UPSCCDS #NDAExam #NAVYAA #AFCAT #UPSCCAPF

#SSCGD #SSCCHSL #SSCMTS #IndianArmyRecruitment #ArmyGD #ArmyTechnical #ArmyNursing #ArmyTGC #ArmyUES #ArmyNCC #ArmyJCO #ArmyTES #ArmyOTA #IndianNavyRecruitment #NavyAA #NavyMR #NavySSR

#NavyArtificer #NavyPilot #NavyObserver #NavyExecutive #NavyINCET #CAPF #BSF #CRPF #CISF #ITBP #SSB #AssamRifles #CoastGuard #TGC #SSCTech #ACC #NCCSpecialEntry #JCOORAO #DefenceExamsIndia #IndianDefenceRecruitment #BharatKeRakshak

#UniformDreams #ServeTheNation #DefenceAspirants #SSBPreparation

#NDACDS #AFCATPreparation #WomenInDefence #LadyOfficer

महाराष्ट्र - एक झलक

महाराष्‍ट्र विशेष वन लाइनर नोट्स

महाराष्‍ट्र पोलीस भरतीसाठी अत्‍यंत उपयोगी 

1	महाराष्ट्राची स्थापना :	१ मे १९६०
2	महाराष्ट्राची राजधानी :	मुंबई
3	महाराष्ट्राची उपराजधानी :	नागपूर
4	महाराष्ट्राचे प्रशासकीय विभाग :	६
5	महाराष्ट्राचे प्रादेशिक विभाग :	५
6	महाराष्ट्रातील एकुण जिल्हे :	३६
7	महाराष्ट्रातील महानगरपालिका :	२७
8	महाराष्ट्रातील नगरपालिका :	२२६
9	महाराष्ट्रातील सर्व नगरपंचायत :	७
10	महाराष्ट्रातील सर्व ग्रामपंचायती :	२८,८१३
11	महाराष्ट्रातील जिल्हा परिषदा :	३४
12	महाराष्ट्रातील एकुण तालुके :	३५८
13	महाराष्ट्रातील पंचायत समित्या :	३५५
14	महाराष्ट्राची लोकसंख्या :	११,२३,७४,३३३
15	स्त्री : पुरुष प्रमाण :	९२९ : १०००
16	महाराष्ट्रातील एकुण साक्षरता :	८२.९१%
17	महाराष्ट्रातील सर्व साक्षर जिल्हा :	सिंधुदुर्ग
18	सर्वांत जास्त साक्षरतेचा जिल्हा :	मुंबई उपनगर (८९.९१% )
19	सर्वांत कमी साक्षरतेचा जिल्हा :	नंदुरबार (६४.४% )
20	सर्वांत जास्त स्त्रियांचा जिल्हा :	ठाणे
21	सर्वांत कमी स्त्रियांचा जिल्हा :	सिंधुदुर्ग
22	क्षेत्रफळाने मोठा जिल्हा :	अहमदनगर
23	क्षेत्रफळाने लहान जिल्हा :	मुंबई शहर
24	जास्त लोकसंख्येचा जिल्हा :	पूणे
25	जास्त लोकसंख्या घनतेचा जिल्हा :	मुंबई शहर
26	कमी लोकसंख्येचा जिल्हा :	सिंधुदुर्ग
27	भारताच्या लोकसंख्येशी प्रमाण :	९.२८%
28	महाराष्ट्राचे राज्य झाड कोणते :	आंबा
29	महाराष्ट्राचे राज्य फुल कोणते :	मोठा बोंडारा
30	महाराष्ट्राचा राज्य पक्षी कोणता :	हारावत
31	महाराष्ट्राचा राज्य प्राणी कोणता :	शेकरु
32	महाराष्ट्राची राज्य भाषा कोणती :	मराठी
33	महाराष्ट्रातील सर्वांत उंच शिखर :	कळसुबाई (१६४६ मी. / ५,४०० फुट)
34	महाराष्ट्रातील सर्वांत लांब नदी :	गोदावरी (पूर्ण लांबी : १,४६५ किमी)
35	महाराष्ट्रातील समुद्र किनाऱ्याची लांबी :	७२० किमी (४५० मैल)
36	महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री :	मा.देवेंद्र फडणविस
37	महाराष्ट्राचे राज्यपाल :	सी.पी.राधाकृष्णन्
38	महाराष्ट्राचा भारताच्या क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने क्रमांक :	३रा
39	महाराष्ट्राचा भारताच्या लोकसंख्येच्या दृष्टीने क्रमांक :	२रा
40	महाराष्ट्राचा मानवी विकास निर्देशांक :	४ था (०.६६५९)
41	महाराष्ट्राचा भारताच्या साक्षरतेच्या दृष्टीने क्रमांक :	६ वा (८२.९%)
42	महाराष्ट्राचा एकूण देशांतर्गत उत्पादनानुसार क्रमांक (GDP) :	१ला
43	महाराष्ट्रातील सर्वात कमी पर्जन्यछायेचा जिल्हा :	सोलापूर
44	महाराष्ट्रातील सर्वात मोठी टपाल कचेरी :	मुंबई
45	महाराष्ट्रातील सर्वात मोठे नाटयगृह/सभागृह :	षन्मुखानंद सभागृह, मुंबई
46	महाराष्ट्रातील सर्वाधिक किनारपट्टी लागलेला जिल्हा :	रत्नागिरी
47	महाराष्ट्रातील सर्वाधिक तापमान असलेला जिल्हा :	चंद्रपूर
48	महाराष्ट्रातील सर्वात वेगवान एक्सप्रेस :	शताब्दी एक्सप्रेस (पुणे मुंबई)
49	महाराष्ट्रातील सर्वाधिक अंतर धावणारी रेल्वे :	महाराष्ट्र एक्सप्रेस (कोल्हापूर-गोंदिया)
50	महाराष्ट्रातील सर्वाधिक सिंचन क्षेत्र असलेला जिल्हा :	अहमदनगर
51	महाराष्ट्रातील सर्वाधिक साखर कारखाने असणारा जिल्हा :	अहमदनगर
52	महाराष्ट्रातील सर्वाधिक लांबीची नदी :	गोदावरी
53	महाराष्ट्रातील सर्वात मोठी लाकूड पेठ :	बल्लारपूर (चंद्रपूर)
54	महाराष्ट्रातील सर्वात जास्त क्षेत्र असलेली मुद्रा :	रेगूर मृदा
55	महाराष्ट्राचे पहिले मुख्यमंत्री :	यशवंतराव चव्हाण
56	महाराष्ट्राचे पहिले राज्यपाल :	श्री. प्रकाश
57	महाराष्ट्रातील पहिली महानगरपालिका :	मुंबई
58	महाराष्ट्रातील पहिले आकाशवाणी केंद्र :	मुंबई (१९२७)
59	महाराष्ट्रातील पहिले दूरदर्शन केंद्र :	मुंबई (२ ऑक्टोबर १९७२)
60	महाराष्ट्रातील पहिले मातीचे धरण :	गंगापूर (गोदावरी नदीवर -जि.नाशिक)
61	महाराष्ट्रातील पहिले पक्षी अभयारण्य :	कर्नाळा (रायगड)
62	महाराष्ट्रातील पहिले जलविद्युत केंद्र :	खोपोली (रायगड)
63	महाराष्ट्रातील पहिला अणुविद्युत प्रकल्प :	तारापुर
64	महाराष्ट्रातील पहिले विद्यापीठ :	मुंबई विद्यापीठ (१८ जुलै १८५७)
65	महाराष्ट्रातील पहिले कृषि विद्यापीठ :	राहुरी, जि.अहमदनगर (१९६८)
66	महाराष्ट्रातील पहिला सहकारी साखर कारखाना	प्रवरानगर, जि.अहमदनगर  (१९५०)
67	महाराष्ट्रातील पहिली सहकारी सूत गिरणी :	कोल्हापूर जिल्हा विणकर सहकारी संस्था, इचलकरंजी
68	महाराष्ट्रातील पहिला पवनविद्युत प्रकल्प :	जमसांडे, देवगड (जि. सिंधुदुर्ग)
69	महाराष्ट्रातील पहिले उपग्रह दळणवळण केंद्र :	आर्वी (पुणे)
70	महाराष्ट्रातील पहिला लोह पोलाद प्रकल्प :	चंद्रपुर
71	महाराष्ट्रातील मराठी भाषेतील पहिले साप्ताहिक :	दर्पण (१८३२)
72	महाराष्ट्रातील मराठी भाषेतील पहिले मासिक :	दिग्दर्शन (१८४०)
73	महाराष्ट्रातील मराठी भाषेतील पहिले दैनिक वर्तमानपत्र :	ज्ञानप्रकाश